آشنایی با کتاب قانون بوعلی سینا

کتاب قانون مشتمل بر پنج جلد است که هر کدام از آنها به چندین فن و تعلیم و جمله و فصل تقسیم شده است.

پایگاه اطلاع رسانی انجمن بین المللی دراماتراپی ایران :

کتاب اوّل) در مورد کلیات علم طب است و از چند فن تشکیل شده است. فن اوّل مشتمل بر شش تعلیم است و موضوعات آن مربوط به ارکان (ریشه و اصل ساختمان کلیه اجسام)، مزاج ها، اخلاط، اعضاء بدن آدمی، ارواح و افعال (نیروها) و قوی است.

فن دوم درباره بیماری ها و علل و اعراض کلی است که بر سه تعلیم امراض، علل بیماری ها و اعراض، اشاره دارد.

فن سوم در مورد بهداشت است که مشتمل بر یک فصل و پنج تعلیم است. یک فصل درباره بهداشت بدن و درمان بیماری ها و ضرورت مرگ است. فصول دیگر در تربیت، توجه به بهداشت بدن و درمان بیماری در افراد بزرگسال، توجه به بهداشت و سلامت پیران، توجه به بدن از نظر حالات مزاجی و در نهایت درمان بیماری ها است.

فن چهارم از کتاب اول درمورد انواع درمان ها بر حسب نوع بیماری است.

کتاب دوم) «قانون» درباره داروهای مفرد است. این داروها که از حیوان و گیاه و معادن گرفته می‌شوند و به معنی دیگر به طور طبیعی در زمین وجود دارند. این داروها به ترتیب حروف طبقه بندی شده اند.

در کتاب قانون ابن سینا تقریباً به تمامی داروهای حیوانی و گیاهی و معدنی را با خواص و موارد به کار بردن آنها اشاره می‌کند. بخش مربوط به گیاهان طبی مورد استفاده در بیماری های کبد بسیار ممتاز است که با طب امروزی مطابقت دارد و همین موضوعی است که امروزه به نام «طب و داروهای سنتی» در برخی از کشورها همانند شبه قاره هندوستان متداول است. در این کتاب ابن سینا نزدیک به ۷۰۰ دارو (ماده) که قسمت هایی از آنها همان است که «دیسقوریدوس» (داروشناس صاحب نظر اهل کیلیکیه) و «جالینوس» (طبیب بزرگ و مشهور یونانی) در کتاب های خود آورد و طرز استفاده از آنها را نیز بیان کرده است. اما شیخ بسیاری از داروهایی که در کتاب های قدما نبوده به شخصه نام برده است.

کتاب سوم) «قانون» در مورد بیماری های جزئی اندام های آدمی از سر تا پا و شامل بیست و دو فن است. در این کتاب ابن سینا بیماری های سر و مغز، اعصاب، چشم و ضمائم آن، گوش، بینی، دهان، زبان، دهان و غیره را شرح داده است. شیخ در این کتاب شاهکارهای کم نظیری دارد که ضمن نگارش مقام وی در طب به آنها اشاره خواهد شد.

در کتاب چهارم) «قانون» به زینت (برطرف کردن لک صورت و رنگ مو و ناخن و بلند کردن مو و امثال آنها) و بیماری هایی که مخصوص به یک عضو نیست، اشاره دارد.

و در نهایت کتاب پنجم که به داروهای مرکب از قبیل حب ها، معجون ها، گردها، شربت ها، روغن ها، شیاف ها، قرص ها، پادزهرها، مالیدنی ها و سایر ترکیبات دارویی و داروهای مرکب و مجرب مربوط به یک یک بیماری ها می‌پردازد.