بازی نمایشی به مدد عروسک و ماسک

در دراماتراپی به مدد بازی نمایشی و استفاده از ماسک و عروسک های مرتبط با مسئله، در قالب رویدادی درمان محور می‌توان به تخلیه روانی و آرام سازی کودکان و همچنین بروز خلاقیت و نواوری در آنها کمک کرد.

انجمن بین المللی دراماتراپی ایران، دراماتراپیست ها می‌دانند که کودکان در هر سن و سالی که باشند عاشق نمایش دادن هستند، در مدرسه در منزل و تقریبا درهر جایی که کودکان جمع می‌شوند امکان اجرای تکنیک بازی نمایشی هست.

البته که فراموش نکنیم بازی های نمایشی برای افراد دچار مسئله مبتنی بر تشخیص روانی با افراد عادی کاملا متفاوت است.

در بحث دراماتراپی تمامی فرایند هدفمند و مبتنی بر پرتکل درمانی از پیش تعیین شده است به همین جهت شیوه ی مواجهه با افرادی که برای افزایش مهارت آمده اند متفاوت است و مبتنی بر بداهه سازی و بداهه پردازی است.

در دراماتراپی و در تکنیک بازی نمایشی بازی ها عمدتا به دو دسته تقسیم می‌شوند :

• بازی فانتزی ( خیالی رویایی) که در بازی نمایشی با کودکان بسیار تاثیرگذار است.

• بازی نمایشی واقعی که عمدتا برای کار با نوجوانان بهتر پاسخ می‌دهد زیرا فرد آماده ورود در اجتماعات جدید می‌شود.

در "تکنیک بازی نمایشی فانتزی"، عموما مراجعان در یک نقش باقی نمی‌ماند.

در همین راستا استفاده از دو تکنیک( نقش چندپاره )و( جابجایی نقش ها )که از جمله تکنیک های موثر در بحث درمان است نیز می‌تواند به درمانگر در برون ریزی و بیان مسائل مراجعان کمک کند.

تکنیک های "جابجایی نقش ها" و "نقش چند پاره" که در فرایند دراماتراپی و حل مسئله مراجعان بسیار کاربردی هستند.

اما در "تکنیک بازی نمایشی" مراجع در فضایی امن و به دور از تهدید و تنبیه می‌تواند نقش خود را با شخصیت های مورد علاقه اش تغییر دهد. اینگونه نمایش ها از سن دو سالگی شروع و تا زمان پیش دبستانی و حتی پایان دوره دبستان کاربرد دارند درام درمانگران ماهر به خوبی می‌توانند از این تکنیک ها استفاده کنند.

در بازی نمایشی واقعی مراجع یاد می‌گیرد که ثبات شخصیت داشته باشد و کاملا به نقش خود متعهد است. بطور مثال اگر مراجعی نقش یک معلم یا مهندس یا راننده تاکسی را بازی کرد، کاملا در نقش خود باقی می‌ماند و آن نقش را تمام و کمال بازی می‌کند.

در این نوع بازی ها مراجعان مبتنی بر مسائل شان به مدد نمایش درمانگر(دراماتراپیست) موقعیت هایی مشابه با موقعیت مورد مسئله خود را ایفا می‌کنند تا شرایط حل مسئله و یا کنار آمدن با مسئله را بیاموزند.

مراجعان آزادند تا داستان نمایش خود را بر اساس اشخاص و کاراکترهای مورد علاقه شان ایفا کنند و در ادامه این "یاوران نمایشی" یا "نمایش درمانگران"هستند که با مداخله به موقع و مناسب راهکارهای موثر "حل مسئله" و یا در صورت نیاز کمک به پیشبرد داستان را در دست می‌گیرند، نکته مهم اینکه بازی نمایش درمانگر یا یاور نمایشی نباید انقدر تکنیکی باشد که مراجع ضعف های بازی اش را لمس کند(فراموش نکنیم که اولویت اول با حل مسئله فرد مراجع کننده است نه بازیگر شدن او) در تکنیک بازی نمایشی درمانگران مبتنی بر" تشویق غیر مستقیم بازی محور" موجب حرکت و جهش ذهنی و فیزیکی بیشتر مراجعان می‌شوند.

دراماتراپی و فواید تکنیک "بازی نمایشی":

- افزایش مهارت های فردی و اجتماعی :

بازی نمایشی مهارت های فردی و اجتماعی را از طرق مختلف در فرد ارتقاء می‌بخشد؛ از بازی کردن با دیگر مراجعان که موجب هم جوشی و تعامل می‌شود، تا حل مسئله با همکاری دیگر مراجعان تا ارتقاء شخصیت فردی و افزایش تعاملات اجتماعی و گروهی خود شخص محوری.

- توجه به ارتقاء روحیه ی جمع گرایی (افزایش توجه به کار جمعی در مراجعان) :

با دادن نقش به مراجعان نخستین قدم ترمیم نقش های آسیب دیده پیشین و در نهایت آشنایی با نقش های جدید فردی و اجتماعی برداشته می‌شود، مراجعان یاد می‌گیرند که چگونه با دیگران هم بازی شوند و دیگران را در کار خود سهیم کنند و در کار دیگران سهیم شوند بدون آسیب و گزند.

- ارتقاء بلوغ عاطفی در مراجعان آسیب دیده و یا دچار ضعف عاطفی :

بازی نمایشی به مدد بازی نقشها بازی می‌تواند به مراجعان در خصوص مسائل احساسی، رفتاری و ادراکی آگاهی دهد، درس هایی که در تمام دوران زندگی با فرد همراه هستند و کمک می‌کنند که یاد بگیرند چگونه احساس خود را بیان کنند در چه موقعیتی چه رفتاری از خود بروز دهد و درک مناسبی از مسائل پیرامون خود داشته باشند.

رشد خود آگاهی:

تکنیک بازی نمایشی در قالبهای مختلف بازی عروسکی، بازی ماسک و بازی واقعی کمک می‌کند تا مراجع دریابد که جهان چگونه کار می‌کند و هر موجودی در کجای این کره خاکی تعریف می‌شود. این مسائل به فرد کمک می‌کند تا نتیجه گیری و تصمیم های منطقی را اتخاذ کنند.

 دراماتراپی و چند بازی نمایشی مفید برای مراجعان :

۱- مهمانی چای: کودکان در سن پیش دبستانی عاشق مهمانی چای با بزرگترها هستند. فقط کافی است سرویس چای خوری اسباب بازیشان را بچینند و بازی شروع می‌شود. بگذارید کودک تان میزبان باشد و برای شما چای بریزد. شما هم می‌توانید عروسک های او را در روی صندلی ها جای دهید.

۲- دکتر دامپزشک: آیا کودک شما حیوانات پشمی و پارچه ای را دوست دارد؟ پس برای او یک بازی ترتیب دهید و این بازی با علاقه او به حیوانات سازگار است. حیوانات اسباب بازی و ابزار پزشکی اسباب بازی او را بیاورید. به او بگویید که این حیوان به معاینه پزشک نیاز دارد. هر کودک بالای ۲ سال سن عاشق بازی در نقش یک پزشک و درمان حیوانات خود است. در این راستا تکنیک " بازی حیوانات" بسیار کمک کننده است.

۳- نمایش نقش سگ: این یک نقش جالب برای کودک نوپا و حتی کودک پیش دبستانی است. شما و کودک در حالی که چهار دست و پا راه می‌روید با صدای واق واق همدیگر را دنبال کنید. کودکان ذاتا مجذوب حیوانات هستند و سگ ها محبوبتر هستند.

4- تشکیل یک کتابخانه : اگر فرزندتان کتاب دوست دارد، بگذارید او نقش یک کتابدار را ایفا کند. یک قفسه از کتابهای مختلف در خانه درست کنید و یک مُهر ساختگی به او بدهید تا کتابهایی که شما برای او خوانده اید را علامت گذاری کند و مهر بزند یا اجازه بدهید آنها ساعت مطالعه برای شما بگذارند و تلاش کنند برای شما کتاب بخوانند.

در نمايش درماني چند مرحله اساسي وجود دارد" آمادهسازي" در اين مرحله موضوع گروهي شناسايي و قهرمان داستان انتخاب مي شود هدف اصلي اينمرحله افزايش ميزان آمادگي است.

"عمل"در اين مرحله مشکل و مساله بصورت مشخص مطرحمي شود و گاه طرحي نمايشي نوشته  مي شود و مرحله سوم کشف روش ها و  " حل مسئله  " که قهرمان داستان روش هاي جديد حل مساله راجستجو و کشف مي کنند و اين کار خود شامل سه بخش به هم مرتبط و قابل تغيير است.

در بخشاول مراجع ايفاگر نقش" شکايت" را به طور کلي مطرح مي کند، شکايت همان مشکل موجوداست. در بخش دوم که شامل " شناسايي و توضيح " است در صحنه هاي مورد بررسي مشکلاتمورد دقت قرار مي گيرد،در بخش آخر شامل" تکرار و جستجوي راه حل ها است " در اين مرحله مسئله طرح شده مورد ارزيابي قرار مي گيرد کهبا ارائه اجراي نمايش راه حلي براي مناقشات جستجو         مي شود.  

بازی نمایشی

ماسک تن پوش

ماسک بازی نمایشی

ماسک بازی نمایشی

عروسک نمایشی

دراماتراپی تکنیک بازی نمایشی

بازی نمایشی

تکنیک بازی سایه

تکنیک سایه بازی / هدف آشنایی با ظرفیت های زبان بدن / خلاق سازی ذهن/قوه تجسم سازی