پایگاه اطلاع رسانی انجمن دراماتراپی ایران DTCI :این فعالیت کم نظیر به همت تیم درمان بیمارستان روانپزشکی سعادت آباد و با محوریت دکتر مجید امرایی و با همراهی دکتر "تولایی"، دکتر "واعظی" و دکتر "دریجانی" و تیم روانشناسی و مددکاری و کاردرمانی این بیمارستان آغاز شد.
این فعالیت حدود هفت سال و نیم ادامه داشت و حاصل آن برپایی هفت جشنواره متفاوت درمان محور و کتابی شد تحت عنوان " نمایش درمانی درمسیر تکامل" که توسط انتشارات وزین دانژه منتشر شد.
همچنین تولید فیلم مستند "ماشین روز قیامت" به کارگردانی خانم "سودابه مرادیان" از دیگر ثمرات این فعالیت توانبخشی بود.
برپایی هفت جشنواره با عنوان جشنواره نمایش درمانی مصدومان جنگی از جمله ثمراتی بود که باعث معرفی این شیوه درمان کمکی در سراسر کشور شد بطوری که از آن پس دراماتراپی در بسیاری از مراکز توانبخشی به عنوان فعالیتی درمانی و تیمی محسوب شد.
انچه در پی میخوانید گزارش خبری آقای فریبرز دارایی خبرنگار خبرگزاری مهر است که در سال 1386 پس از بازدید از فعالیت های دراماتراپی در بیمارستان روانپزشکی سعادت آباد تهران منتشر شده است.
یک روز با گروه نمایش درمانی بیمارستان اعصاب و روان سعادت آباد.
کمتر کسی میداند در بیمارستان سعادت آباد هنوز جنگ وجود دارد. دفاع مقدس زنده است و عده ای در جنگ شهید میشوند. در منطقه عملیاتی بیمارستان سعادت آباد هنوز فرمانده و گروهان معنی دارد و آثار بمب شیمیایی و موج انفجار را میتوان دید.
اینجا سربازان شهیدانی زنده اند که در صحنه نمایش زندگی جان خود را به نمایش گذاشتند و حال دشمن بعد از سال ها موها، دندان ها و در نهایت جانشان را به مرور از آنها میگیرد. جانبازان 70 درصد اعصاب و روان بیمارستان سعادت آباد هنوز در نخل های خوزستان مبارزه میکنند، هنگام غواصی تیر میخورند و در نهایت با تمام این خاطرات روی تخت بیمارستان شب را به روز میرسانند.
وقتی وارد فضای بیمارستان اعصاب و روان سعادت آباد شدیم، انسان هایی با نگاه کودکانه ما را دنبال میکردند. هر کدام با لیوان های آب در دست به کودکانی شبیه بودند که برای زنگ تفریح به حیاط مدرسه آمده اند. مقابل ساختمان گودبرداری شده بود و ظواهر امر حکایت از ساخت ساختمانی بزرگ داشت که نیمه کاره رها شده بود.
دنبال واحد نمایش درمانی بیمارستان میگشتیم تا در نهایت در انتهای یک سالن پر از نقاشی های رنگارنگ به راهرویی رسیدیم که در آن کوزه های کوچک سفالی و مجسمه های گلی در اطراف آن بودند. اتاق 9 متری گوشه این راهرو مقصد ما بود که در آن مجید امرایی کارشناس ارشد تئاتر و کارشناس کاردرمانی بیمارستان در حال تمرین با هنرمندان نشسته بود.
امرایی ما را به سه هنرمندی که در اتاق حضور داشتند معرفی کرد. نادر پاپی، داریوش یاراحمدی و ابراهیم کرمی با نگاههایی گرم و کنجکاو به ما خوشامد گفتند و تمرین جملات متقاطع را شروع کردند. در این تمرین با کلمات جمله ای ساخته میشد و هرکدام دنباله آن جمله را میساختند. امرایی هدف از این کار را قرار گرفتن جانبازان در موقعیت نمایشی عنوان کرد که باعث میشود بین آنها دیالوگ برقرار شود.
سپس کرمی همزمان با تمرین نمایش "انگورچینی" گفت "کاری که من میکنم پانتومیم است" و شروع به چیدن انگورهای فرضی کرد. بعد از لحظاتی یاراحمدی نیز برای کمک به وی ملحق شد. امرایی در حین تمرین گفت: "پاپی و یاراحمدی در سطح پیشرفته آموزش ها هستند. بیماران اعصاب و روان را در نمایش درمانی به سه گروه مقدماتی، متوسط برای استفاده از تکنیک های مختلف در تمرینات و در نهایت پیشرفته تقسیم بندی میکنند. در مرحله پشرفته میتوان به بیمار آموزش داد."
وقتی نمایش "انگورچینی" به پایان رسید، کرمی با شیطنتی خاص گفت: "نمایش درمانی روح آدم را شاد میکند و آن را به سوی بهبودی میبرد و روح و جسم آدم را سالم نگه میدارد." یاراحمدی هم ادامه داد: "حرکت های کششی و ورزشی و نمایشی روی روح و روان آدم اثر خوبی دارد و آدم را از فکر کردن بیرون میآورد و شاد میکند."
پاپی پس از اتمام کار دوستانش به امرایی اشاره کرد که چند روزی است ایده نمایش "نخل" به ذهنش خطور کرده و فقط نیاز به یک همرزم دارد. او قبل از شروع نمایش خود در خصوص نمایش درمانی گفت: "حرکتی است که در راه توسعه جسم، هوش و عقل تأثیرگذار است و ما با هم تمرین میکنیم تا حدی که به روال درست برسیم." بعد از آن با کمک کرمی شروع به اجرای نمایش "نخل" کرد؛ از خالی بودن قمقمه آب تا سردرد شدید در عملیات و آرزوی زیارت کربلا با دوست همرزمش.
امرایی با اشاره به اینکه پاپی در حال تخلیه خود است، یادآور شد: "در نمایش درمانی بیمار از دو شیوه خودنمایشگری یا خودبازیگری و شیوه تماشاگری استفاده میکند. موضوعات از خود بیماران گرفته میشود و اینکه دوست دارند در چه شخصیت و موقعیتی حضور داشته باشند. چون محور نمایش درمانی بداهه سازی است استفاده از متن برای بیماران سم است. نمایش درمانی سعی میکند با تکنیک های خود عارضه های بیمار را کاهش دهد."
وی در ادامه افزود: "اینجا تیمی متشکل از کاردرمانگر، راونپزشک، روانشناس و نمایش درمانگر هست که ابتدا روانپزشک عوامل بالینی بیمار را ثبت و بعد روانشناس با او مصاحبه میکند. سپس بیمار به نمایش درمانگر ارجاع میشود. در استاندارد بین المللی حداقل در هشت هفته اول روی بیمار با نمایش درمانی کار و تغییرات محسوس در او مشاهده میشود. به شرطی که بیمار نمایش درمانی را به عنوان کمکی برای خود بپذیرد."
با صباح شکوفیان و مرتضی بهنواز دو جانباز دیگر به سالن ورزش مجاور اتاق میرویم که در آن میز شطرنج و لوازم ورزشی است. شکوفیان متولد کربلاست و لهجه عربی دارد. بهنواز هم تازه وارد است و به پیشنهاد شکوفیان به اجرای نمایش "میوه فروش" ترغیب شده است. این دو با نمایشی طنز که با بداهه پردازی همراه است تمام عوامل حاضر در سالن را به خنده میاندازند.
وقتی زمان تمرین و اجرا به پایان رسید، امرایی ضمن تشکر از جانبازان برای تشویق به آنها ژتون هایی داد و در توضیح این کار گفت: "ژتون ها امتیاز است و اقتصاد ژتونی به دلیل وجود مشکلات و عارضه های روحی و روانی یکی از کارهای مؤثر در نمایش درمانی است. بیماران میفهمند در ازاء کار و تمرین دستمزد میگیرند. این ژتون ها از یک تا هشت امتیاز دارد و بر اساس آن از فروشگاه بیمارستان کالای مورد علاقه خود را دریافت میکنند."
وقت استراحت بیماران رسیده و آنها اتاق را ترک میکنند. امرایی یادآور شد که تمام کارهایی که در این بیمارستان انجام میشود برای نشاندن یک لبخند بر صورت این جانبازان است. وی شروع کار نمایش درمانی خود را از حدود شش سال پیش اعلام کرد و گفت: "در دنیا سال هاست از این روش استفاده میشود. در ایران حمید اشکانی و دکتر حق شناس از سال 46 در بیمارستان حافظیه شیراز از آن استفاده کردند. ولی برای اولین بار در بیمارستان سعادت آباد روی بیماران جنگی مورد استفاده قرار گرفت."
وی افزود: "از حدود شش سال پیش 35 نفر از این بیماران تحت درمان قرار گرفتند و هفت نفر به سطح معقول روابط اجتماعی رسیدند که حاصل کار تیم روانپزشک، روانشناس، کاردرمانگر و نمایش درمانگر بیمارستان است. در اینجا ما روی بیماران اسکیزوفرنی و مبتلایان به عارضه استرس پس از سانحه کار میکنیم که گذشته در ذهنشان ماندگار شده و با حال نمیتوانند ارتباط مناسب داشته باشند. نمایش درمانی گذشته منفی ذهن را پاک میکند و گذشته مثبت را گسترش میدهد."
امرایی همسان سازی، جابجایی و آموزش نقش ها، آموزش شغلی و حرفه ای، آموزش رفتاری، آموزش مشارکتی، بازی با کلمات، بازی حیوانات و جملات متقاطع را جزو تکنیک های مورد استفاده در نمایش درمانی معرفی کرد.
وی با اشاره به برگزاری جشنواره سالانه "نمایش درمانی" گفت: "امسال پنجمین دوره جشنواره است و 17 گروه نمایشی در آن حضور دارند که از 29 آبان تا دوم آذر برگزار میشود. جشنواره دارای دو بخش تخصصی و آزاد است که در بخش تخصصی گروههای تخصصی حاصل تحقیق و بررسی های خود را در زمینه نمایش درمانی اجرا میکنند."
امرایی از همکاری بخش نمایش درمانی با دانشگاهها و دانشجویانی که پایان نامه هایی را با استفاده از تجربیات این واحد تدارک میبینند و مذاکره با اداره کل هنرهای نمایشی برای انتشار برخی از این پایان نامه ها در قالب تکنیک های نمایش درمانی خبر داد.
مدیر بخش نمایش درمانی بیمارستان اعصاب و روان سعادت آباد تأکید کرد: "از آنجا که متولی اصلی تئاتر کشور اداره کل هنرهای نمایشی است و برای تعاملات بین المللی تنها مرجع است، انتظار داریم در برگزاری جشنواره و سمینار و کارگاههای آموزشی با دعوت از اساتیدی که برای ما شناخته شده هستند همکاری داشته باشد. اینکه بتوانیم گروههایی از این جانبازان را با حمایت آنها در همایش ها یا مراکز تخصصی بین المللی ببریم باعث میشود از قافله نمایش درمانی دنیا عقب نمانیم."
وی تصریح کرد: "این مرکز تنها مرکز خاورمیانه است که روی بیماران جنگی کار میکند. اگر بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس، اداره کل هنرهای نمایشی و سایر مراکز بتوانند در راه بهبود روحی و روانی این بیماران یا تکمیل این پروژه نیاز ما را پاسخ دهند، این واحد میتواند به عنوان مرجعی برای ترویج شیوه نمایش درمانی باشد. امیدواریم در راه بهبود جانبازان دفاع مقدس گام برداریم."
بعد از گفتگو با امرایی وقتی خواستیم اتاق را ترک کنیم، با عکس شهیدانی روی دیوار رو به رو شدیم که در منطقه بیمارستان اعصاب و روان سعادت آباد به شهادت رسیده بودند. شهید عباس حبیبی همرزم شهید همت، شهید شایسته فر از اولین متخصصان تعمیر بالگرد در ایران و همرزم شهید چمران و جمعی از شهدای دیگر.
در قسمتی از اتاق سه عکس از سه شهید با لباس بیمارستان وجود داشت که در زیر هر یک از آنها به قلم یکی از جانبازان نوشته شده بود: "شایسته یادت بخیر، حسینعلی هم رفت، هادیان دل داده بود."
انجمن بین المللی دراماتراپی ایران
Iranian Psychodrama and Drama Therapy Association
DTCI (Drama therapy center of IRAN)
مرکزی غیر دولتی و خصوصی است که عضو موسس اتحادیه جهانی دراماتراپی WADTh است.
این مجموعه مرکزی تخصصی، آموزشی، توانمند سازی و مهارتی است.
تمامی خدمات و محصولات این سایت، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه میباشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است.